‘De muis die even brulde.’ Zo heet het proefschrift dat historicus Jan de Bas jaren geleden schreef over de Evangelische Volkspartij. De partij werd van 1982 tot 1986 vertegenwoordigd in de Tweede Kamer door Cathy Ubels-Veen. In 1990 ging de EVP samen met CPN, PPR en PSP op in GroenLinks.
Er is geen politieke partij in Nederland die zich laat vergelijken met deze bijzondere splinter. Partijleden waren doorgaans afkomstig uit de ARP, één van de voorlopers van het CDA. Zij vonden de nieuwe christendemocratische volkspartij te rechts en te weinig uitgesproken. Op partijcongressen van de EVP werden psalmen gezongen. Dat doet een beetje denken aan de ChristenUnie. Maar de inspiratie was vooral oecumenisch en progressief van aard. En dat was andere koek dan het behoudende levensgevoel van GPV en RPF, de toenmalige voorlopers van de ChristenUnie.
De EVP gebruikte de slogan ‘christelijk dus progressief’. Nogal tegendraads. Overigens vertegenwoordigde de partij lang niet alle progressieve christenen in Nederland. Velen van hen kozen toen al voor mainstream linkse partijen. Met name voor een aantal links georiënteerde gereformeerden bleef christelijke beginselpolitiek echter belangrijk.
Hoe je ook tegen de EVP aankijkt, de partij doorbrak wel een frame dat toen – en vooral ook nu – zeer dominant is: religie en godsdienst leiden tot blikvernauwing en behoudzucht. En ja: in Nederland gewortelde kinderen worden zonder pardon het land uitgezet. Vluchtelingen worden aan de rand van Europa in erbarmelijke omstandigheden vastgehouden. En de inkomensongelijkheid blijft groeien. De twee grootste confessionele partijen, het CDA en de ChristenUnie, maken dit beleid mede mogelijk. En CDA-leider Buma speelt bewust in op de onderbuik. Tegelijk timmert de beweging ‘Vrij Links’ aan de weg met als boodschap: godsdienst is een problematisch verschijnsel, met name de Islam. Je zou kortom bijna in het frame gaan geloven.
Nuance is noodzaak. Er zijn ook andere verhalen te vertellen. Dat doen wij graag. Lees bijvoorbeeld de artikelen over mensen die zich vanuit religieuze inspiratie solidair verklaren met vluchtelingen, het In Memoriam van dominee Henri Veldhuis die zich sterk maakte voor het lot van de Palestijnen, en het verhaal over een kerkgemeenschap in Zaandam die duurzame Zuidpool-avonturiers een zegen meegeeft en werkt aan een circulaire economie.
Het zijn geen verhalen over macht, maar over hoop en verbinding. Kunnen deze verhalen beleidsmakers en bestuurders inspireren en ook beïnvloeden? Uiteindelijk gaat het om wat mensen beweegt en inspireert tot het goede leven. Dat vraagt om godsdienstkritiek én om ontvankelijkheid voor wat oeroude verhalen ons vandaag te zeggen kunnen hebben.