Het aangenomen amendement over herziening van artikel 23 van de Grondwet, met name een herziening van de onderwijsvrijheid, dat werd aangenomen op het GroenLinks-verkiezingscongres 2016 zorgde ook in de partij voor de nodige beroering. Dat was aanleiding voor De Linker Wang en de GroenLinks Onderwijswerkgroep tot een besloten expertmeeting over onderwijsvrijheid op 20 mei. Emeritus-hoogleraar Siebren Miedema sprak op die bijeenkomst. Hij wil het onderwijssysteem vernieuwen en alle scholen uniek en toegankelijk voor iedereen maken.
Dit jaar wordt herdacht dat honderd jaar geleden de onderwijspacificatie grondwettelijk werd vastgelegd. Als vervolg op de onderwijsvrijheid die in 1848 in de grondwet was vastgelegd, kwam in 1917 de financiële gelijkstelling van openbaar en bijzonder onderwijs tot stand. We zien dat vanaf 1848 tot ongeveer 1920 sprake was van een interpretatie van de onderwijsvrijheid in ruime zin. Het gaat om de pedagogische identiteit of de pedagogische zelfstandigheid van de school. Vanaf 1920 is in onderwijspolitiek en onderwijsbeleid deze bredere interpretatie geleidelijk vervangen door een smallere interpretatie met de focus op de godsdienstige of levensbeschouwelijke identiteit van de school.
Simplistische gedachte
Juist die smallere interpretatie van het begrip ‘onderwijsvrijheid’ heeft bij de veranderde maatschappelijke omstandigheden als ontzuiling, kerkverlating en secularisatie niet zozeer de vraag doen opwerpen naar de legitimiteit van de onderwijsvrijheid, maar wel die naar de legitimiteit van de verhouding van openbare en bijzondere scholen. Een verhouding die door de tijd heen tamelijk gelijk is gebleven. Hoewel open bijzondere scholen zich op een open en gastvrije manier presenteren en op geen enkele manier leerlingen willen bekeren of willen toe leiden naar een geloofsgemeenschap, leverde en levert die ongeveer gelijk gebleven ratio voortdurend irritatie op bij tegenstanders van bijzonder onderwijs. Er wordt uitgegaan van de simplistische gedachte: ‘Minder kerkgangers, dus hierdoor minder ouders die voor bijzonder onderwijs kunnen kiezen’. De informatie dat, zoals blijkt uit empirisch onderzoek, keuzemotieven van ouders samengesteld zijn uit een mix van een aantal voor hen relevante keuzeaspecten, wil er bij velen maar niet ingaan.
Het volledige artikel leest u in het oktobernummer van magazine De Linker Wang.