Parijs. Tijdens onze redactievergadering stond de naam van de Franse hoofdstad symbool voor de internationale klimaattop die nu gaande is. Op 13 november waren er in die stad gruwelijke aanslagen die meer dan 130 mensenlevens eisten. Angst en woede zijn groot, met in het achterhoofd nog de aanslag op de redactie van satirisch tijdschrift Charlie Hebdo begin 2015, ook in Parijs.
De vijand is niet ver weg en komt met een mitrailleur naar een terras of theater. Hij doet een beroep op de Islam, de godsdienst waar wereldwijd 1,7 miljard mensen zich mee verbonden voelen. In Europa is de Islam juist de religie van veel migranten en vluchtelingen die vaak als vreemd en anders worden gezien. Zo wordt niet alleen onze vrijheid, maar ook de vrede op de proef gesteld.
Erica Meijers van het wetenschappelijk bureau van GroenLinks verbleef in Lyon tijdens de aanslagen, waar ze met collega’s uit Parijs en Istanbul het nieuws volgde. Kort daarvoor had zij haar eerste workshop over religie en groene waarden gegeven tijdens de council van de Europese groene partij. Conclusie was ‘dat er meer gesprek nodig is om de polarisatie tussen seculiere en gelovige visies binnen de groene beweging te verminderen’, vertelt Meijers in dit blad. ‘Erger dan door wat daarna volgde, kon onze poging niet ondermijnd worden. Toch is het gesprek noodzakelijker dan ooit.’
Hoogleraar Birgit Meyer is een toonaangevend religiewetenschapper en constateert in dit blad dat religie meer is dan een overtuiging alleen. Ook zij vindt kennis over religie belangrijk. ‘Veel conflicten gaan over de materiële aspecten van religie. Over hoe mensen hun religie als onderdeel van hun alledaagse werkelijkheid uitdragen. Debat hierover hoort bij een democratische samenleving.’
Religie kan een motor zijn van verandering en vernieuwing. Dat blijkt uit de Klimaatloop die dwars door Nederland trok. Veel kerken en ook een moskee openden hun deuren voor de pelgrims die op weg gingen en daarmee een signaal afgaven naar politici om werk te maken van de klimaatdoelen. Staan deze pelgrims ook symbool voor de miljoenen vluchtelingen die door klimaatverandering huis en haard moeten verlaten? Duurzame ontwikkeling, vrede en gerechtigheid hangen nauw samen.
Parijs staat symbool voor alles wat mis kan gaan. Maar ook voor de positieve keuzes die mensen kunnen maken, hooggeplaatst of niet. Zij kunnen stappen zetten naar vrede, gerechtigheid en heelheid van de schepping. Daar is geloof voor nodig in de veerkracht van mensen, zoals Farah Karimi verwoordde tijdens de Preek van de Leek in Den Haag. Haar indrukwekkende verhaal staat in dit decembernummer. Karimi buigt zich over de vraag hoe we een ‘rechtvaardige koning’ kunnen verwachten. Niet door af te wachten of juist zaken naar onze hand te zetten. Wel door geraakt te worden en samen met anderen in beweging te komen.
Theo Brand, hoofdredacteur.