‘Dit is helemaal verkeerd. Ik zou hier niet moeten zijn’: het zijn de eerste woorden van een zestienjarige die de afgelopen maanden de wereld verbaasde. Velen zullen de speech van Greta Thunberg bij de Verenigde Naties gezien hebben. Cartoonist Maarten Wolterink geeft de boodschap nog even heel treffend weer. Na Thunbergs speech zag ik nog een ander filmpje, waarop haar reactie te zien is als president Trump toch ineens op de conferentie blijkt te zijn. Haar gezicht verandert van vrolijk naar een mengeling van afschuw en woede.
De boodschap die Thunberg uitdraagt, stuit in sommige kringen op diezelfde afschuw en woede. Ze raakt bij een groep mensen een behoorlijk gevoelige snaar. Tegelijkertijd hebben wetenschappers al jaren dezelfde boodschap; maar zij krijgen minder zichtbare kritiek. Ligt het eraan dat hun werk minder zichtbaar is, of voelt simpelweg het feit dat een zestienjarige de wereldleiders er verbaal van langs geeft, als een bedreiging?
Verderop in dit blad kraakt economisch geograaf Tjirk van der Ziel wel een kritische noot rond de actiebereidheid van de jongere generatie. ‘De jonge generatie geeft mij hoop, tegelijk vraag ik me af hoe diep het gaat’, zegt hij. Dat is een vraag die nu nog niet te beantwoorden is.
Het afgelopen jaar schreef ik voor mijn werk veel over duurzaamheid. Dat is een breed spectrum, van zonnepanelen en duurzaam waterbeheer tot toekomstbestendig leiderschap en het beperken van de opwarming van de aarde. De berichten in die laatste categorie hadden vrijwel altijd dezelfde strekking: ‘we’ doen wereldwijd niet genoeg om de opwarming te beperken.
Soms bekroop mij bij het schrijven van zo’n artikel een gelaten gevoel: de boodschap verandert niet en blijft negatief, moet je ‘m dan blijven herhalen? Hoewel ik daar wel aan twijfelde, zeg ik nu toch volmondig ja. De kracht zit ‘m immers in de herhaling en herhalen is ook een manier van bewustwording. Bewustwording dat we nog lang niet genoeg doen, hoe groot de duurzame en ambities van de Nederlandse overheid ook zijn. In 2020 moeten alle Europese landen 14 procent van hun energievoorziening uit duurzame bronnen halen. In 2017 liepen we daar als Nederland ver op achter: slechts 6 procent van de energie werd duurzaam opgewekt. Van alle landen in de Europese Unie deed alleen Luxemburg het slechter.
Kunnen we meer doen? Ja, dat kan. Maar veel hangt nu nog af van de regering Rutte, omdat die het beleid moet maken. De komende jaren komen er meer subsidies om de CO2-uitstoot te verminderen en elektrisch rijden te promoten. Maar die subsidies zijn er niet van vandaag op morgen. Is ‘lijdzaam’ afwachten dan ons deel? Nee, laten we vooral actie blijven voeren; zoals eind september wereldwijd gebeurde. Want één ding is zeker: we moeten iets doen en afwachten is daarbij de slechtste optie.