‘Palestijnen die met stenen gooien of een bom plaatsen, beantwoorden in zekere zin aan het vijandbeeld dat heerst. Dat is veel minder gevaarlijk dan Palestijnen die zeggen: Ik ben niet jouw vijand.’ Dit zegt Janneke Stegeman in dit nummer van De Linker Wang. Ze maakt duidelijk dat conflicten vaak ‘complex en gelaagd’ zijn. De theologe werkt voor de organisatie Kerk en Vrede en zegt: ‘Het is eigenlijk vreemd dat als onze inzet vrede is, we vaak in de eerste plaats aan geweld denken.’
Stegemans woorden sluiten aan bij het essay van Wilhelm Lagrouw over vijanddenken. Mensen moeten leren om de ‘weg van de meeste weerstand’ te gaan, zo schrijft hij. Iemand die deze weg bewandelt is Debby Farber uit Israël. Samen met haar collega’s van beweging Zochrot wil zij de herinnering aan de Nakba (‘de ramp’) levend houden. Voor zover er tenminste een herinnering is, want de meeste Israëliërs hebben geen idee wat voor Palestijnse tragedie zich heeft afgespeeld bij het ontstaan van de staat Israël in 1948, zo vertelt ze. Juist om het conflict tussen Israël en de Palestijnen op te lossen, is aandacht voor de Nakba nodig.
Wat kan Nederland hiervan leren? Een groot deel van de Nederlandse bevolking ervaart vluchtelingen en asielzoekers als vijandig en bedreigend. Maar voor welke rampen zijn zij op de vlucht en waarom zoeken zij hun heil in Europa?
Het Wereldhuis in Amsterdam is één van de plekken waar uitgeprocedeerde vluchtelingen hulp krijgen. De vraag is of het werk van het Wereldhuis kan doorgaan. En dat terwijl de overheid een zorgplicht heeft, althans volgens een recente uitspraak van de Europese Commissie voor Sociale Rechten. De Nederlandse regering doet echter niks en wacht op een oordeel van de Europese Raad van Ministers. Zo zijn we via het thema vrede, bijna vanzelf beland bij het thema gerechtigheid. Daarover kan Gerard van der Zandt meepraten. Hij was dakloos en verslaafd en vanuit die ervaring maakt hij zich nu sterk voor concrete hulp aan daklozen en voor sociale gerechtigheid gericht op besluitvorming in de Haagse gemeenteraad.
En dan is er uiteraard het thema duurzaamheid. De bevlogen IJmert Muilwijk knokt ervoor als voorzitter van de Organisatie voor Duurzame Energie (ODE). Muilwijk is lid van de ChristenUnie, verreweg de groenste confessionele partij. Ja, bij welke politieke partijen zijn vrede, gerechtigheid en duurzaamheid eigenlijk in goede handen? Tijdens de presentatie van het boek ‘Van God los’ in Amsterdam – over de toekomst van de christelijke politiek – speelde die vraag nauwelijks een rol. Toch is juist dát de kwestie van onze nieuwe eeuw. Wat helpt en inspireert mensen en politieke bewegingen om samen te bouwen aan vrede, gerechtigheid, duurzaamheid en compassie?
Theo Brand, eindredacteur